InwentaryzacjamiejscowościNowaWieś
- Wojciech Goniowski
- in Menu głowne
UNIWERSYTET OPOLSKI
WYDZIAŁ TEOLOGICZNY
INWENTARYZACJA
DÓBR KULTURY MATERIALNEJ
MIEJSCOWOŚCI NOWA WIEŚ GŁUBCZYCKA
GMINA GŁUBCZYCE, WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE
Opracowanie:
ks. dr hab. Erwin Mateja, prof. UO,
Estera Baksik, Michał Klukowski
OPOLE 2011
WSTĘP
Prezentowana praca wpisuje się w cykl opracowań, których zadaniem jest inwentaryzacja dóbr kultury materialnej kolejnych miejscowości Śląska Opolskiego. Tym razem analizowana jest wieś położona w powiecie głubczyckim: Nowa Wieś Głubczycka, a dokładniej dobra kultury materialnej owej wsi pochodzące sprzed czasów II Wojny Światowej.
Przedmiotem badań były wiejskie zespoły osadnicze, gospodarstwa domowe, kościół, a także inne budynki użyteczności publicznej, w tym budynek szkoły podstawowej i remiza strażacka. Analizie poddano budynki, które zachowały przynajmniej częściowe elementy architektury właściwej dla XIX wieku i początków XX wieku, czyli praktycznie całość zabudowań Nowej Wsi Głubczyckiej, ponieważ uległa ona jedynie nielicznym zniszczeniom w czasie II Wojny Światowej. Informacji na temat Nowej Wsi Głubczyckiej poszukiwano w archiwach i źródłach kartograficznych, jak również na stronach Internetowych zarówno polsko jak i niemieckojęzycznych.
Wyrazy podziękowania składamy mieszkańcom wsi za udzielenie cennych informacji oraz daleko idącą gościnność i życzliwość. Nieoceniona okazała się pomoc sołtysa wsi Adama Buchańca, który udostępnił nam materiały kartograficzne Nowej Wsi Głubczyckiej i przekazał szereg cennych wskazówek. Wyrazy wdzięczności należą się również pani Katarzynie Buchaniec (z d. Baranowska), matce pana Adama, która zechciała podzielić się z nami swoim doświadczeniem wieloletniego mieszkańca Nowej Wsi Głubczyckiej i przedstawić historię przesiedlenia ludności do omawianej wsi z terenów dzisiejszej Ukrainy.
W dniu 8 kwietnia 2011 odbyła się inwentaryzacja całej Nowej Wsi Głubczyckiej. Ze względu na niezbyt dużą liczbę zabudowań (ok. 80 domów mieszkalnych) sfotografowanie poszczególnych elementów architektury wsi i przeprowadzenie wywiadów środowiskowych mogło odbyć się jednego dnia. Mapy Nowej Wsi Głubczyckiej przygotował dla nas już wcześniej Sołtys wsi. Dokumentacja z terenowej części pracy została porównana i wzbogacona o informacje źródłowe. Rezultaty badań i analiz zostały zawarte w niniejszej pracy. Została ona podzielona na kilka rozdziałów. Na początku przedstawiamy zarys historyczny wsi. Kolejne części traktują o zagospodarowaniu przestrzennym wsi, walorach kulturowych, mocnych i słabych stronach Nowej Wsi Głubczyckiej, a także przedstawione zostaną postulaty konserwatorskie. Następna część zawiera katalog zabytków, w którym zostały umieszczone obiekty znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków.
W ostatniej części prezentujemy budynki wybudowane przed 1945 rok. Są to praktycznie wszystkie gospodarstwa domowe znajdujące się na terenie wsi, bowiem Nowa Wieś Głubczycka jest terenem naznaczonym wielowiekową historią i ciekawą przeszłością osadniczą. Znajdują się tam budynki, które w ogóle nie zostały przekształcone, ale są też i takie, które zostały odnowione, wyremontowane i całkowicie zaadoptowane do dzisiejszych warunków. W niniejszej pracy zaprezentowane został wszystkie z nich, aby jak najobiektywniej przedstawić dobra kultury materialnej Nowej Wsi Głubczyckiej.
I ZARYS HISTORII NOWEJ WSI GŁUBCZYCKIEJ
Nie jest znana data powstania Nowej Wsi Głubczyckiej1. W XIV wieku w dokumentach dotyczących przekazania czynszu znajdujemy nazwę Nowa Wes, której popularnie używano do określenia nowo zakładanych osad przy starszych osiedlach2. 23. 11. 1352 r. zamożny głubczycki mieszczanin Heinko zapisał siostrze przełożonej konwentu Beginek w Głubczycach wolny i wieczny czynsz roczny w wysokości 1 ciężkiej marki z młyna w Nowej Wsi Głubczyckiej oraz czynsz z 8 łanów łąki należącej dawniej do Ullricha, również w Nowej Wsi, ściągany na św. Marcina3.
Obraz 1 Pieczęć gminy Nowa Wieś przedstawiająca lemiesz i kosę, sprzed 1945r.
Nowa Wieś przez wiele wieków należała do tego samego właściciela, co Bogdanowice – do rycerzy Bohdanowskich, których nagrobkowe płyty kamienne z XVI wieku zachowały się w murze otaczającym kościół w Bogdanowicach4. O Bogdanowicach natomiast można znaleźć pierwszą wzmiankę w dokumentach z 1218 roku. Pod koniec XV w. pewien Wolf ze Szlimakowa, przedstawiciel starego morawskiego rodu ze Slimakova ( zniemczona forma tego nazwiska to Schneckenhaus) koło Osoblahy, którego herb przedstawiał białego ślimaka na czerwonym polu, kupił Bogdanowice i Nową Wieś w księstwie opawskim5. Właściciel Bogdanowic i Nowej Wsi poślubił Sybillę von Hunt ze Starego Grodkowa i Osieka Grodkowskiego. Z tego małżeństwa narodzili się: Kasper, Jerzy, Helena, Katarzyna i
prawdopodobnie Zuzanna. Kasper Bohdanowski ( nazwisko wzięte od Bogdanowic) ze Szlimakowa poślubił Helenę Drahotusz ( zm. 1588) i zmarł bezdzietnie przed 1574r. Bogdanowice przejął jego brat, Jerzy, właściciel Nowej Wsi. Poślubił Marię, córkę Jana Czepli z Bełku koło Rybnika i zmarł po 1584r6. Najstarszy z ich synów – Fryderyk odziedziczył Bogdanowice. Zmarł w 1625r. Jego żoną była Helena von Studnitz. Jako pierwszy przedstawiciel swojego rodu zaczął używać zniemczonej formy nazwiska – Badewitz. Bogdanowice odziedziczył jego syn, również Fryderyk, zaś po nim synowie Fryderyka – juniora: Jan Wolf i Bernard Wilhelm. Gdy w II poł. XVII w. Bogdanowice zostały skonfiskowane za niepłacenie podatków, mieszkali w Nowej Wsi7, której jako właściciela podawano w 1618 r. Wolfa, czwartego syna Jerzego. W II poł. XVII w. w Głubczycach mieszkały dwie córki rotmistrza i sędziego ziemskiego księstwa karniowskiego, Franciszka Bohdanowskiego. W 1601r. w dokumentach występuje Anna Schneckenhaus von Badewitz, córka zmarłego Mikołaja von Mettich, a w 1615r. Helena von Badewitz, żona Jana von Fragstein z Naczęsławic. Po powrocie z walk na Węgrzech (1664), w 1666r. Bogdanowice kupił Karol Maksymilian von Kavan8, którego syn odziedziczył po nim majątek. Następnie przeszedł on na wnuczki Karola Maksymiliana von Kavana: na Benignę, żonę jednego z Schneckenhausów i Elżbietę Józefę Sydonia, żonę Karola Fryderyka von Nimptsch ze Szczepanowa, przedstawiciela rodziny von Nimptsch, podskarbiego i radcy kameralnego na Śląsku, książęcego krnowskiego radcę, podskarbiego księstwa krnowskiego, na Bogdanowicach i Nowej Wsi od 1691 do 1729 roku. Urodzona w 1707r. Franciszka Benigna baronówna von Schneckenhaus z Nowej Wsi, była pierwszą żoną Sylwiusza Chrystiana z Czernicy koło Wrocławia, na Grudynii Wielkiej, radcy rejencji wrocławskiej i starosty Otmuchowa9. W kolejnych latach Bogdanowice przeszły w ręce pułkownika cesarskiego Jana Gottlieba barona von Wittorff. Następny właściciel Bogdanowic, Jan Fryderyk v. Schneckenhaus, został pruskim landratem powiatu głubczyckiego, lecz po wybuchu III wojny śląskiej, w 1756 roku zrzekł się tego urzędu i wyjechał do Austrii10, dlatego też Bogdanowice zostały przekazane Janowi von Eicke und Polwitz. W 1772 roku chłopi wykupili od zadłużonego landrata większą część majątkowej roli, a mieszkańcy Nowej Wsi tamtejszy dwór, na którego fundamentach w 1781 roku zbudowali kościół11, prędzej rozebrano we Wsi podupadły kościółek z drewna, o którym już w 1672 roku wzmiankowano, jako o podupadłym. Po 70 latach od budowy nowego kościoła błyskawica uszkodziła wieżę, którą jednak wyremontowano. W 1872r. pękł dzwon i przelano go w następnym roku w Pawłowiczkach. W 1879r. kościół został podwyższony i otrzymał łupkowy dach oraz wieżę z piorunochronem. W 1888r. zainstalowano nowe organy12. Na ołtarzu głównym w kościele znajduje się obraz Wszystkich Świętych autorstwa Eduard Klink z Babic w powiecie głubczyckim. Stolarkę ołtarzową wykonał natomiast w 1901 r. stolarz – artysta Karl Ondrusch z Głubczyc. Nowa ambona została zainstalowana w 1911 r. Podczas II Wojny Światowej w marcu 1945 roku wieża kościelna została uszkodzona przez pociski artyleryjskie.
Obraz 2 kościół przed 1945r.
Wracając do historii posiadania ziem Nowej Wsi przynależącej do Bogdanowic warto zauważyć, że w 1784 roku bogdanowicki pałac i majątek należał do hrabiny v. Gaschin (Gaszyn), a majątek w Nowej Wsi do hrabiego v. Gaschin. W 1811 roku majątek bogdanowicko- nowowiejski zakupił głubczycki kupiec Anton Forni wraz z komisarzem prawnym Diebitschem. Już w 1825 roku oba majątki były w rękach Diebitscha. Między 1825, a 1845 rokiem Bogdanowice znalazły się w posiadaniu Zofii Konradiny hrabiny von Burghaus, ewangeliczki13. W lipcu 1862 roku zamieszkała w pałacu w Bogdanowicach, zgodnie z życzeniem „Fundacji Hrabiny Burghaus” Maria, hrabina v. Reichenbach- Goschutz. Ostatnia rezydentką (do 1945 roku) była baronowa v. Lüttichau.
Obecnie na miejscu pałacu w Bogdanowicach, który przez wiele lat był rezydencją właścicieli zarówno Bogdanowic jak i Nowej Wsi (Głubczyckiej), znajduje się boisko. Bowiem gdy w latach 50. na parterze mieszkali ludzie, a niezagospodarowane piętro niszczało biedni mieszkańcy nie mieli, czym palić w piecach, zabierali z pałacu belki, doprowadzając do dewastacji obiektu. Bezpański zrujnowany pałac odnotował jeszcze Katalog zabytków z 1961 roku, jako barokowy, murowany, z czteroosiową elewacja frontową i ozdobnym portalem, nad którym był kartusz z herbem Burghausów. W latach 60. doszło do rozbiórki ruin pałacu w Bogdanowicach.
Wróćmy jeszcze do Nowej Wsi sprzed kilku wieków. Wiadomo, że w 1723r. majątek Nowa Wieś obejmował około 200 ha gruntów. We wsi pracowały dwa młyny, Klekoczący i Chrzestny14. W 1772 r. gmina nabyła część gruntów majątkowych od ówczesnego właściciela, starosty powiatowego Jana von Eicke, a w 1811r. kupiła od Antona Forni z Głubczyc Owczy Las położony na południe od miejscowości.
Na łące położonej w pobliżu gruntów Bogdanowic dawniej panowie von Schneckenhaus z Bogdanowic hodowali winniczki.
W 1865r. został zbudowany wiatrak holenderski, który spłonął w 1875r. i nie został odbudowany. W latach 1864 – 1868 użytkowano znajdujący się na wschód od wsi w polu kamieniołom, lecz ponieważ kamień był niskiej wartości, zaprzestano jego wydobycia.
W 1888r. we wsi powstała agencja pocztowa. W tym samym roku dokonano komasacji gruntów. W 1893r. wieś otrzymała bitą drogę i chodniki z bruku. W 1902r. otrzymała połączenie telefoniczne. W 1899r. utworzono ochotniczą straż pożarną.
Obraz 3 Pocztówka z Nowej Wsi
W 1797r. przy kościele katolickim powstała szkoła, gdzie początkowo uczęszczało 60 dzieci, w tym 12 ewangelickich.
Obraz 4 Szkoła katolicka w Nowej Wsi
Prędzej dzieci chodziły na lekcje do Johana Riedela, który prowadził zajęcia w swoim domu. Choć sam posiadał wąski zakres wiedzy, sam przekazywał dzieciom sztukę czytania. W 1817r. zbudowano większy budynek szkolny. W 1865 r. wydzielono dla ewangelickich dzieci osobne klasy.
Obraz 5 Szkoła ewangelicka w Nowej Wsi
W 1873r. powstała oddzielna szkoła dla dzieci ewangelickich pod drugiej, północnej stronie miasta, przy szkole znajdowała się mieszkanie dla nauczyciela. W 1883 r. odnowiona została szkoła dla dzieci katolickich. W tym czasie w szkole katolickiej uczyło się 63 dzieci, a w ewangelickiej 22. Posiadłość szkoły katolickiej obejmowała 1, 75 ha, ewangelickiej 1, 03 ha15.
Warto również przyjrzeć się liczbie mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej na przestrzeni wieków.
Przyjrzyjmy się przynależności terenu Nowej Wsi Głubczyckiej do państwa Polskiego i Niemieckiego.
Nowa Wieś Głubczycka od zawsze przynależała do terenów Głubczyc (niem. Leobschütz), należących oczywiście do obecnego województwa Opolskiego (Opole - niem. Oppeln). Śląsk, a z nim i Nowa Wieś Głubczycka, przynależał do Prus (niem. Preußen). Tak, więc Nowa Wieś Głubczycka (niem. Neudorf) do 1945 r. były zarządzane przez państwo niemieckie.
www.gov.genealogy.net [06.05.2011r.]
Obraz 7 Niemiecka mapa z zaznaczoną Nową Wsią Głubczycką (niem. Neudorf)
W czasie II Wojny Światowej i bezpośrednio po niej, w dotąd wsi niemieckiej, doszło do ewakuacji, a następnie wysiedlenia osadników narodowości niemieckiej. Ze względu na działania wojenne dotychczasowi mieszkańcy zostali 18 marca 1945 roku ewakuowani w stronę Czech. 22 marca wieś zajęli żołnierze radzieccy. W czasie działań wojennych spłonęły niektóre domy mieszkalne i gospodarcze, w tym 3 stodoły. 20 maja pierwsi z ewakuowanych wrócili. W czerwcu 1945 r. przybyli pierwsi polscy osadnicy. 26 VII 1946 r. miejscowych Niemców wysiedlono do powiatu Hameln19.
Dzisiejsi mieszkańcy Nowej Wsi Głubczyckiej to przede wszystkim potomkowie przesiedlonych po wojnie mieszkańców z Wicynia. Wicyń, a pierwotnie "Wycin", to obecnie "Smerekivka" – wieś w rejonie przemyślańskim obwodu lwowskiego Ukrainy.
Pani Katarzyna Buchaniec z domu Baranowska, matka sołtysa Adama Buchańca, wspomina, iż w czasie przesiedlenia mieszkańców Polacy pochodzący z Kresów przez rok mieszkali z Niemcami. Współżycie dwóch narodowości w Nowej Wsi Głubczyckiej na ogół przebiegało pokojowo i spokojnie. Zdarzały się jedynie nieliczne przypadki, w których ludność napływowa miała trudności z tolerancją dotychczasowych mieszkańców pochodzenia niemieckiego. Starsi mieszkańcy wspominają przesiedlonego wraz z nimi nauczyciela Stanisław Dziewaltowskiego, który również w Nowej Wsi Głubczyckiej podjął się trudu nauczania i wychowywania młodych. Tę wybitną postać przypomina tekst Józefa Wyspiańskiego, opublikowany się w piśmie "Spotkania Świrzan".
Ostateczne wysiedlenie miejscowych Niemców miało miejsce w dniu 26 VII 1946r., a wysiedlono ich do powiatu Hameln nad rzeką Wezerą w Górach Wezerskich.
W dalszych latach dzieje Nowej Wsi Głubczyckiej przebiegały już spokojnie, a nad owym spokojem, bezpieczeństwem i komfortem życia mieszkańców czuwali następujący Sołtysowie:
1.Józef Bartoszewski 1945 – 1947;
2. Jan Paska 1948;
3. Błażej Filarowski 1949 – 1950;
4. Kazimierz Szaran 1950 - 1963 (13 lat);
5. Stanisław Kurek 1964 – 1968;
6. Kazimierz Kurek 1969 – 1976;
7. Jan Ratuś 1977 – 1982;
8. Jan Kamiński 1983 - 1994 (11 lat);
9. Józef Mielnik 1995 -2003; 20)
10. Adam Buchaniec – obecny sołtys, który sprawuje swój urząd od 2003 roku.
II KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIEJSCOWOŚCI
Nowa Wieś Głubczycka położona jest na Płaskowyżu Głubczyckim, w południowej części województwa opolskiego, w powiecie głubczyckim, w południowo wschodniej części gminy Głubczyce, z dala od ruchliwych szlaków komunikacyjnych, dlatego powietrze jest tu czyste zdrowe i w pełni ekologiczne21. Nowa Wieś Głubczycka zajmuje 617 ha, co stanowi 2, 1% powierzchni gminy.
Obraz 8 Mapa Gminy Głubczyce
Obecnie wieś zamieszkuje 232 [2009r.] mieszkańców – głównie rolnicy i emeryci.
W tej urokliwej wsi widoczna jest równowaga między terenami „zielonymi” a obszarami sfery gospodarczej i społecznej. Przez wieś przepływa rzeka Złotnik. Jest to region z typową wiejską strukturą, charakteryzujący się urodzajnymi glebami oraz korzystnym klimatem. Warunki glebowo-klimatyczne oraz położenie wsi decydują o dominującym profilu rolniczym. Występują tu naturalne zbiorowiska leśne takie jak: łęgi jesionowo – olszowe, podgórskie łęgi jesionowe. Na obszarze spotkać można wiele chronionych i rzadkich roślin takich, jak: wawrzynek wilcze łyko, dziewięćsił bezłodygowy, rokitnik pospolity, marzanka wonna, kalina koralowa, konwalia majowa, buławnik mieczolistny, żywokost, kokoryczka, zawilec gajowy, macierzanka, dziurawiec. Rejony te są także ostoją dla chronionych zwierząt jakich jak: padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, jaszczurki oraz: dziki, lisy, łasice, sarny, jelenie, borsuki, kuropatwy, bażanty.
Trzeba zwrócić uwagę na ciekawe ułożenie budynków mieszkalnych Nowej Wsi Głubczyckiej, które układają się w podkowę.
Większość z domów ma szczytowe ustawienie do drogi, natomiast za gospodarstwami rozciągają się obszary rolne. W architekturze omawianej wsi do dnia dzisiejszego dominuje styl pruski.
Większość mieszkańców utrzymuje się z działalności rolniczej. We wsi zlokalizowany jest jeden sklep spożywczo-przemysłowy oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.
W Nowej Wsi Głubczyckiej nie znajdziemy nazw poszczególnych ulic.
Należy podkreślić, że stan infrastruktury technicznej wymaga modernizacji. We wsi nie ma chodników ani parkingów, jednak problem ten został już uwzględniony w planie odnowy Nowej Wsi Głubczyckiej. Uważamy, że komunikacja publiczna łącząca wieś z większymi centrami jest niedostateczna – we wsi znajduje się zaledwie jeden przystanek autobusowy.
Natomiast na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej jest powszechnie dostępne łącze do Internetu drogą radiową.
Warto również pochwalić pozytywnie rozwiązany problem segregacji odpadów, w którą zaangażowana jest cała społeczność Nowej Wsi Głubczyckiej. Ustalany jest harmonogram odbioru poszczególnych odpadów: osobne terminy odbierania szkła, plastiku, makulatury, obiektów wielkogabarytowych i odpadów komunalnych. Mieszkańcy Nowej Wsi Głubczyckiej pojmują segregację odpadów, jako obowiązek i wspólny interes ze względów ekonomicznym i społecznych. Jednak mimo tego na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej można spotkać dzikie wysypiska śmieci. W trosce o ochronę środowiska planowane jest powstanie przydomowych ekologicznych oczyszczalni ścieków przy jak największej liczbie gospodarstw.
Na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej planowanych jest szereg przedsięwzięć i inwestycji związanych z programem odnowy miejscowości. Zagospodarowywane jest boisko i teren przyległy na centrum rekreacyjno – sportowe (wraz z kortem tenisowym), które zaspokoiłoby potrzeby rekreacyjno-sportowe mieszkańców. Planowane jest również utworzenie sali multimedialnej dostępnej dla wszystkich mieszkańców, dzięki czemu można by podnieść poziom wiedzy i kwalifikacji mieszkańców podczas przeróżnych szkoleń. Ważnym i odważnym projektem jest propozycja wytyczenia szlaków turystycznych i odbudowa Młynówki oraz uruchomienie młyna wodnego w celach edukacyjnych i ochrony dziedzictwa kulturowego Nowej Wsi Głubczyckiej. Ogromne koszty tych innowacyjnych przedsięwzięć wymagają pomocy materialnej ze środków Unii Europejskiej, budżetu Województwa
Opolskiego i powiatu głubczyckiego.
III WARTOŚCI KULTUROWE NOWEJ WSI GŁUBCZYCKIEJ
Niniejszy rozdział ma za zadanie przedstawić atrakcyjność Nowej Wsi Głubczyckiej oraz uwydatnić to, co wyróżnia wieś na tle innych miejscowości.
Nowa Wieś Głubczycka jest małą wioską z przewagą indywidualnych zabudowań mieszkalno-gospodarczych. Znajdują się tam również obiekty sakralne: kościół i przydrożny krzyż.
Obraz 10. Obiekty sakralne Nowej Wsi Głubczyckiej
Na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej znajduje się uroczy skwer, który zagospodarował miejsce po wyburzonym budynku przy świetlicy. Budowa skweru była inicjatywą mieszkańców przeprowadzoną w ramach programu „Odnowa Wsi Opolskiej”. Dzięki ustawionym w tym miejscu ławkom teren zieleni stał się miejscem spotkań i wypoczynku mieszkańców, a kwiaty, tablica pamiątkowa i odnowiona studnia znacznie podwyższyły walory estetyczne Nowej Wsi Głubczyckiej.
Obraz 11. Plac przy świetlicy przed remontem
Obraz 12. Skwer - miejsce spotkań i wypoczynku mieszkańców po odnowieniu
Świetlica, przy której znajduje się wyżej omówiony i prezentowany skwer, jest budynkiem służącym do organizacji imprez kulturowych i tradycyjnych spotkań ludowych, a także uroczystości związanych z historią miejscowości i życiem sakralnym mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na przedsięwzięcia aktywizujące lokalną społeczność związane ze świętowaniem poszczególnych obchodów. Mianowicie mieszkańcy Nowej Wsi Głubczyckiej w ciągu roku spotykają się na wspólnych imprezach i biesiadowaniu przy okazji: spotkania opłatkowego, karnawałowych ostatków, Dnia Kobiet, Dnia Strażaka, na Festynie rodzinnym (świętowanie Dnia Matki, Dnia Dziecka, Dnia Ojca), Odpuście parafialnym, podczas, którego rozgrywany jest również turniej piłkarski, na dożynkach, spotkaniu ze św. Mikołajem.
Atrakcją dla najmłodszych mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej jest plac zabaw, a alejki spacerowe nieopodal miejsca wypoczynku dla dzieci, znacznie podwyższają dobre strony wsi.
We wsi znajduje się boisko do piłki nożnej, na którym regularnie odbywają się mecze, a także zawody sportowe, okolicznościowe imprezy (np. festyny, dożynki), zawody strażackie.
W Nowej Wsi Głubczyckiej w ostatnich latach zakładane są przydomowe oczyszczalnie ścieków, które okazują się świetnym rozwiązaniem – pomyślne testy przeszła oczyszczalnia przy świetlicy. Posiadanie przydomowych oczyszczalni ścieków wpływa na ochronę środowiska naturalnego na opisywanym terenie.
Ciekawostką jest fakt, iż na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej znajduje się tzw. „dąb Hitlera”. Funkcjonująca po dziś dzień nazwa nawiązuje do czasów przedwojennych, kiedy to z polecenia Kanclerz Rzeszy należało sadzić w każdej miejscowości dąb ku jego czci To okazałe dziś drzewo śmiało można nazwać niemym świadkiem historii Nowej Wsi Głubczyckiej.
Obraz 13. Okazały „dąb Hitlera” rosnący na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej
Wśród organizacji działających na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej wymienić trzeba Ochotniczą Straż Pożarną, która została założona zaraz po przyjeździe naszych Ojców w 1945 roku i od początku działa prężnie. Świadczą o tym liczne puchary, medale i dyplomy za zajęcie pierwszych miejsc w zawodach sportowo-pożarniczych w gminie i na szczeblu powiatu, województwa, a także w eliminacjach krajowych. Na przestrzeni prawie 60-ciu lat zanotowano tylko trzy pożary. OSP na trwale wrosła w życie mieszkańców Nowej Wsi, każde święto kościelne czy też państwowe odbywa się z udziałem strażaków i pocztu sztandarowego. Sztandar jest objęty szczególną troską, jest w tutejszej jednostce od ponad czterdziestu lat. Został wręczony w czerwcu 1963 roku, natomiast 2 lipca 1995r. z okazji 50-lecia OSP został odznaczony Srebrnym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa. Święta Strażackie są uroczyście obchodzone przez wszystkich mieszkańców. Wyrazem tego szacunku jest tablica pamiątkowa umieszczona na ścianie tutejszego kościoła z napisem; „ Bogu na Chwałę, Bliźniemu na Ratunek. Hołd i podziękowanie dla członków Straży Pożarnej w Nowej Wsi”23.
Obraz 14. Czerwiec 1963 rok wręczenie sztandaru dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowej Wsi. Prezes Stanisław Bartnicki przekazuje sztandar naczelnikowi O.S.P. Józefowi Fleszerowi.
Na terenie Nowej Wsi Głubczyckiej działa również:
Koło Gospodyń Wiejskich;
Klub Sportowy LZS Kresowianka Nowa Wieś;
Klub Wicynian – TMLiKPW oddział Szczecin;
Grupa Odnowy Wsi,
Ludowy Zespół Sportowy,
Rada Parafialna.
Nowa Wieś Głubczycka zadziwia nie tylko bogactwem kultury materialnej, licznymi budynkami i budowlami powstałymi na początku XX wieku oraz atutami krajobrazu, ale również postawami i wartościami reprezentowanymi przez mieszkańców wsi: gościnnością oraz życzliwością.
IV ANALIZA MONYCH I SŁABYCH STRON ORAZ SZANS I ZAGROŻEŃ NOWEJ WSI GŁUBCZYCKIEJ
Analiza niniejsza obejmuje następujące dziedziny:
– gospodarczą,
– społeczną,
– ekologiczną
Dziedzina gospodarcza
Mocne strony:
Zasoby terenów do wykorzystania pod kątem turystyki i agroturystyki.
Dobrze rozwinięte rolnictwo.
Dostępna siła robocza.
Słabe strony:
Brak bazy turystyczno-wypoczynkowej
Brak wykorzystywania walorów przyrodniczych w promocji miejscowości.
Słaby potencjał produkcyjny rolnictwa wynikając rozdrobnienia gospodarstw indywidualnych
Brak terenów pod inwestycje
Słabe połączenie PKS
Słaba aktywność gospodarcza
Szanse:Rozwój turystyki i agroturystyki.
Powiększenie i unowocześnienie gospodarstw rolnych.
Stworzenie strefy aktywizacji gospodarczej
Pozyskiwanie środków finansowych z funduszy Unii Europejskiej.
Profesjonalna, permanentna promocja miejscowości.
Pozyskiwanie inwestorów spoza gminy.
Zagrożenia:
Spadek opłacalności w rolnictwie.
Pogarszający się stan dróg.
Brak środków na wkład własny, zbyt długi okres oczekiwania na refundację środków Unijnych.
Niszczejąca infrastruktura techniczna
Niszczejąca infrastruktura techniczna
Dziedzina społeczna
Mocne strony
Sprawny dowóz dzieci do Gimnazjum
Dobrze działająca stacja Caritas.
Działalność Ochotniczej Straży Pożarnej
Stosunkowo wysoki procent dzieci kontynuuje naukę w szkołach ponadpodstawowych.
Pielęgnowanie starych tradycji oraz krzewienie nowych poprzez podejmowane inicjatywy społeczne.
Bogate tradycje kulturalne
Pracowitość i gospodarność społeczeństwa.
Działalność Stowarzyszenia Odnowy Wsi
Działalność „Koła Gospodyń Wiejskich”
Bardzo wysoka aktywność mieszkańców wsi wyróżniająca się na tle nie tylko okolicznych miejscowości
Integracja mieszkańców poprzez udział i organizację corocznych imprez kulturalnych
Pogłębianie swojej wiedzy na temat pozyskiwania środków na działania społeczne poprzez udział w szkoleniach.
Bardzo aktywnie działająca OSP
Słabe strony:
Odpływ migracyjny
Mało atrakcyjna oferta spędzania wolnego czasu dla młodzieży.
Migracja zarobkowa
Szanse:
Integracja ludności w „Małej Ojczyźnie”.
Wzrost wykształcenia mieszkańców gminy.
Zachowanie zwyczajów i tradycji
Wzrost zaangażowania społecznego młodzieży
Wzrost aktywności mieszkańców
Symbiotyczne współdziałanie wszystkich organizacji działających na terenie wsi Nowa Wieś Głubczycka.
Efektywne pozyskiwanie środków z funduszy europejskich poprzez utworzenie Stowarzyszenia łączącego wszystkie działające organizacje społeczne.
Zagrożenia:
Postępujące starzenie się społeczeństwa
Rosnące koszty edukacji.Regres kultury wiejskiej.
Początek patologii społecznych.
Nasilenie migracji zarobkowej
Brak dialogu w momencie powstawania konfliktów pomiędzy mieszkańcami.
Dziedzina ekologiczna
Mocne strony:
Atrakcyjne warunki przyrodnicze wśród pól i lasów:
Lasek w centrum wsi.
Sprawny system odbioru i wywozu odpadów stałych. Selektywna zbiórka odpadów
Rolniczy charakter miejscowości – sprzyjający środowisku.
Nie ma przemysłu silnie zanieczyszczającego środowisko.
Wyznaczone trasy rowerowe
Słabe strony:
Brak kanalizacji sanitarnej
Zanieczyszczenia powietrza, (opalane węglem kotłownie przydomowe), brak odnawialnych źródeł energii
Słaba edukacja ekologiczna społeczeństwa.
Szanse:
Proekologiczna turystyka i agroturystyka
Rozwój zaplecza dla rekreacji i turystyki (kontenery na śmieci, ubikacje, wydzielone pola biwakowe, wydzielone łowiska, parkingi itp.).
Pozyskiwanie środków finansowych na ochronę środowiska.
Edukacja ekologiczna społeczeństwa.
Rolnictwo ekologiczne.
Dbałość ogółu mieszkańców gminy o środowisko i estetykę.
Zagrożenia:
Brak wystarczających środków finansowych na aktywną ochronę środowiska.
Zanieczyszczenie wód.
Wzrastający ruch pojazdów kołowych.
Brak środków na ochronę środowiska.Dewastacja i zanieczyszczanie środowiska
V WYEKSPONOWANIE WALORÓW KULTUROWNYCH WSI
POSTULATY KONSERWATORSKIE
Architektura Nowej Wsi Głubczyckiej to w przeważającej większości budynki i budowle typowe dla końca XIX i początku XX wieku. Ze względu na niekorzystny czynnik czasu, a także brak racjonalnych decyzji gospodarowania, obiekty te często tracą wysoko cenione walory kulturowe i estetyczne. Budynki ulegają z czasem naturalnemu starzeniu się ze względu na fakt ich nie użytkowania.
Niezbędne wydaje się zatem szersze zainteresowanie owym problemem władz gminnych oraz właścicieli budynków pochodzących sprzed 1945 roku. Nasze postulaty zmierzają w kierunku odnowy i restauracji tych obiektów, zarówno mieszkalnych jak i gospodarczych, które nadal mogą eksponować bogactwo kulturowe miejscowości.
VI KATALOG WYBRANYCH BUDYNKÓW SPRZED 1945 ROKU
W rozdziale tym prezentujemy wybrane obiekty, budynki wybudowane przed 1945 rokiem. W Nowej Wsi Głubczyckiej jest ich bardzo wiele, dlatego ta część pracy jest bardzo obszerna. Pod każdym opisem znajdują się wykonane przez nas fotografie.
1. Gminna Ewidencja Zabytków
W Gminnej Ewidencji Zabytków znajdują się następujące obiekty Nowej Wsi Głubczyckiej:
2. Propozycje wpisania obiektów do rejestru zabytków
Ponieważ w gminnym wykazie zabytków obejmującym obiekty miejscowości Nowa Wieś Głubczycka znajdujemy już kilkanaście wpisów co do ciekawych budynków, dlatego uważamy, że nie ma konieczności, by je przenosić do rejestru zabytków. Istotnym będzie to, by były one jako gminne zabytki należycie zadbane.
3. Budynki wpisane do gminnej ewidencji zabytków
3.1. Budynek kościelny; działka nr 291
Budynek ten jest użytkowany raz na tydzień na potrzebę sprawowania Mszy Świętej. Budynek ma jedną kondygnację i zbudowany jest na planie prostokąta, jednakże do ściany frontowej od strony ulicy dołączona jest także prostokątna wieżyczka. Elewacja budynku została całkowicie odnowiona, wymienione zostały stare okna na współczesne. Dwuspadowy dach także został wymieniony i aktualnie pokryty jest współczesną blachodachówką. Pomimo odnowy budynku wciąż pozostał oryginalny parkan.
Obraz 15 Miejscowy kościół
3.2 Budynek OSP, działka nr 69/1
Budynek ten wybudowany został w roku 1899, a miejscowej Ochotniczej Straży Pożarnej służy do dziś. Budynek został zbudowany na planie prostokąta równolegle do drogi. Budynek pod względem architektonicznym jest oryginalny, w stosunku do oryginalnej wersji został jedynie przemalowany na czerwono oraz na ścianie frontowej zostały dobudowane drzwi wjazdowe na potrzeby przechowywania wozu strażackiego. Ponadto także dwuspadowy dach został wymieniony, obecnie pokryty jest czerwoną blachodachówką. Okna tego budynku zostały wymienione na nowe plastikowe, jednakże zostały one dopasowane do oryginalnej
37
formy okien. Natomiast oryginalne pozostałe drewniane drzwi w stylu przedwojennym. Na frontowej ścianie, ponad drzwiami wjazdowymi znajduje się na białym tle figura patrona strażaków – św. Floriana. Obok tej figury są zamieszczone napisy informujące o dacie powstania budynku, a także o dacie założenia miejscowego OSP.
Obraz 16 Budynek OSP od strony ulicy
Obraz 17 Oryginalne przedwojenne drewniane drzwi budynku OSP
3.3 Budynek gospodarczy na działce nr 91
Na działce nr 91 jest zachowany jedyny budynek dawnego spichlerza. Spichlerz ten zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Elewacja spichlerza jest już nieznacznie uszkodzona. Ponadto zachowały się oryginalne, drewniane, przedwojenne drzwi. Dach jest dwuspadowy pokryty blachą falistą.
Ten budynek jest jedynym zachowanym budynkiem dawnego spichlerza w Nowej Wsi Głubczyckiej. Z relacji starszych mieszkańców wynika, że dawniej we wsi było takich budynków pięć.
Na tej samej działce zachowały się także inne budynki gospodarcze parterowe z dachami pokrytymi blachą.
Obraz 18 Budynek gospodarczy – spichlerz
3.4 Budynek mieszkalny nr 10, działka nr 71
Budynek mieszkalny jest nadal zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ten ma jedną kondygnację; elewacja jest w wielu miejscach uszkodzona poprzez odpadnięcie tynku. Na ścianie szczytowej w części parterowej znajdują się dwa drewniane, trójdzielne okna. Ponad tymi dwoma oknami znajduje się figurka Matki Bożej, a ponad figurką znajdują się dwa małe, drewniane, oryginalne okna skrzynkowe. Na bocznej ścianie (od prawej strony patrząc od strony ulicy) znajduje się drewniane, trójdzielne okno, z kolei obok niego znajduje się oryginalne, drewniane, okno skrzynkowe. Ponadto po tej samej stronie został dobudowany przedsionek, zwany w tym regionie, jako „lauba”. Przedsionek ten posiada dwa dwudzielne, drewniane okna, a także drewniane drzwi prowadzące do strychu. Dach tego budynku jest dwuspadowy, pokryty eternitem, a częściowo blachodachówką, dach przedsionka jest natomiast cały pokryty blachodachówką; ponadto budynek posiada jeden murowany komin.
Obraz 19 Dom nr 10 od strony ulicy
3.5 Budynek mieszkalny nr 11, działka nr 72/1
Budynek ten nadal jest zamieszkały. Zbudowany jest na planie litery „L”, ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ten ma jedną kondygnację; jego elewacja jest miejscami uszkodzona z powodu opadającego tynku. Na ścianie szczytowej w części parterowej znajdują się trzy okna, zostały one wymienione z oryginalnych drewnianych na nowe, plastikowe w postaci zespolonej szyby; podobnie jest na ścianie bocznej (od strony wejściowej). Pomimo zmiany okien został zachowanych ich oryginalny rozmiar. Na górnej części ściany szczytowej znajdują się dwa okna dwudzielne, skrzynkowe, natomiast w części budynku położonego prostopadle do głównej części budynku, znajdują się cztery okna dwudzielne, skrzynkowe. Patrząc na ten budynek od razu na oczy rzuca się piękna architektura i stylistyka tego domu, szczególnie zwraca uwagę część dzieląca parter z poddaszem oraz obramowania okien. Ponadto zarówno w głównej części budynku, jak i w części położonej prostopadle do niej zachowały się oryginalne, przedwojenne, drewniane drzwi. Dach jest dwuspadowy, a jego dachówka to oryginalny łupek. Na dachu znajduje się jeden murowany komin. Warto także dodać, że podwórze przy budynku wyłożone jest już od czasów przedwojennych kamieniem polnym.
Obraz 20 Dom nr 11 od strony ulicy
Obraz 21 Dom nr 11 od strony podwórza
3.6 Budynek mieszkalny nr 15, działka 255/2
Budynek ten od dawna jest już niezamieszkały. Posiada on jedną kondygnację, a zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ten na bocznej ścianie (od strony wejściowej) zachował do dziś oryginalne okna dwudzielne, drewniane, a także oryginalne, drewniane drzwi wejściowe. Jednakże budynek ten nadaje się wyłącznie do rozbiórki, bowiem elewacja jego jest mocno uszkodzona, a dwuspadowy dach, pokryty eternitem, zapadł się częściowo z powodu zgnilizny jego elementów.
Obraz 22 Dom nr 15 od strony ulicy
3.7 Budynek mieszkalny nr 16, działka nr 258
Budynek ten jest zamieszkały w okresie wiosenno-letnim przez jednego z emerytowanych górników. Budynek ma jedną kondygnację, zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Na ścianie frontowej (wejściowej) znajduje się po prawej stronie jedno nowe okno, plastikowe, trójdzielne, natomiast po lewej stronie jest jedno małe okno dwudzielne. Na ścianie szczytowej w części parterowej znajduje się nowe, plastikowe, trójdzielne okno; ponadto na tej samej ścianie w górnej części na poddaszu znajdują się dwa małe, skrzynkowe okna, a ponad nimi jest miejsce z figurką Pana Jezusa. Jeśli chodzi o tylną część budynku (względem strony frontowej) to dobudowany tam został przedsionek, zwany potocznie w tym regionie „laubą”. Lauba ta ma jedno drewniane, trójdzielne okno, a jej dach pokryty jest falistą blachodachówką. Dach budynku jest również pokryty falistą blachodachówką. Dach ten jest dwuspadowy, a na nim jest jeden komin, który również obudowany jest blachą. Wielkim minusem tego budynku jest położenie plastikowych paneli na oryginalną kamienną elewację, co odebrało pierwotny, oryginalny charakter tego budynku. Natomiast rzuca się w oczy zadbane i pięknie zagospodarowane podwórze wokół budynku.
Zadbany i w dobrym stanie jest także budynek gospodarczy, zbudowany na planie prostokąta, z dachem pokrytym blachodachówką oraz z drewnianymi drzwiami. Część budynku gospodarczego jest pokryta bluszczem.
Obraz 23 Dom nr 16 od strony ulicy
Obraz 24 Dom nr 16 od strony podwórza
Obraz 25 Budynek gospodarczy przy budynku nr 16
3.8 Budynek mieszkalny nr 20, działka nr 262
Budynek mieszkalny jest aktualnie niezamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Elewacja tego budynku jest wyraźnie uszkodzona, a w wielu miejscach opadł tynk. Na ścianie równoległej do drogi znajdują się w górnej części dwa małe, okna skrzynkowe, a w dolnej części oryginalne, małe, dwudzielne okno. Z kolei na ścianie szczytowej znajduje się w części parterowej stare, drewniane, dwudzielne okno, natomiast powyżej niego znajdują się dwa okna, z tym, że to jedno po prawej stronie zostało zabudowane cegłami. W górnej części ściany szczytowej na poddaszu znajdują się dwa małe, okna skrzynkowe. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; ponadto jest jeden murowany komin.
Obraz 26 Dom nr 20 od strony ulicy
3.9. Budynek mieszkalny nr 45; działka nr 292
Budynek jest wciąż zamieszkiwany, także na poddaszu. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek posiada jedną kondygnację z podwyższonym piętrem, jego elewacja jest odnowiona. Na ścianie szczytowej są trzy okna drewniane, trójdzielne. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się balkon. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Za budynkiem mieszkalnym znajdują się budynki gospodarcze, nadają się one jednak jedynie do rozbiórki.
Obraz 27 Dom nr 45 od strony ulicy
Obraz 28 Budynek gospodarczy przy domu nr 45
3.10 Budynek mieszkalny nr 51; działka nr 280
Budynek wciąż jest zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta poprzecznie do drogi. Budynek jest jedno kondygnacyjny i posiada użytkowe poddasze. Budynek jest tynkowany, a wszystkie jego okna zostały wymienione na współczesne plastikowe: te w części parterowej są z zespoloną szybą, natomiast te w górnej części jest dwudzielne. Również drzwi zostały wymienione na współczesne drewniane. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty czerwoną blachodachówką; jest jeden ceglany komin.
Obraz 29 Dom nr 51 od strony podwórza
3.11 Budynek mieszkalny nr 56; działka nr 66
Budynek jest nadal zamieszkały, ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem i użytkowym poddaszem. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Wszystkie okna, oprócz jednego na ścianie szczytowej po prawej stronie w części parterowej, zostały wymienione ze starych drewnianych na współczesne plastikowe, dwudzielne. Na ścianie szczytowej nad okna znajduje się figurka Matki Bożej, jako znak wiary domowników. Dach jest trójspadowy pokryty eternitem; jest jeden komin ceglany.
Obraz 30 Dom nr 56 od strony ulicy
3.12 Budynek mieszkalny nr 59; działka nr 64/1
Budynek ten wciąż jest zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Na ścianie szczytowej znajduje się trzy stare, drewniane okna, a na bocznych ścianach znajduje się po jednym oknie. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden prostokątny komin.
Budynek ten w kontraście do potężnych budynków gospodarczy jest naprawdę niewielkich rozmiarów. Te olbrzymie budynki gospodarcze przy części mieszkalnej budynku są już niewielkim fragmentem istniejącego niegdyś w tym miejscu wielkiego gospodarstwa rolniczego, w którym było mnóstwo stajni, obór, itp. Sam budynek mieszkalny służył jako mieszkanie dla pracowników tego wielkiego kompleksu rolniczego.
Aktualnie budynek gospodarczy jest już wyraźnie poniszczony, szczególnie jego dach i elewacja.
Obraz 31 Dom nr 59 wraz z ogromnym budynkiem gospodarczym
3.13 Budynek mieszkalny nr 65; działka nr 60
Budynek ten nadal jest zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie litery „L” ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku jest lekko uszkodzona, zwłaszcza w dolnych rejonach budynku. Wszystkie okna - oprócz jednego wymienionego na współczesne plastikowe z zespoloną szybą na bocznej ścianie od strony podwórza - są stare, drewniane. Na ścianie szczytowej w górnej części na poddaszu pomiędzy dwoma oknami znajduje się krzyż, jako wyraz wiary gospodarzy. Dach budynku jest trójspadowy pokryty eternitem; ponadto są dwa kwadratowe kominy zbudowane z czerwonej cegły.
Obraz 32 Dom nr 65 od strony ulicy
3.14 Budynek mieszkalny nr 68; działka nr 104
Budynek jest nadal zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi – jest to typowy w tym regionie „jamnik”. Budynek ten jest przykładem zachowania pięknej stylistyki i architektury przedwojennej, zarówno stolarka okienna jak i gzymsy dodają temu domowi dodatkowego uroku. W części parterowej zostały wymienione wszystkie okna ze starych drewnianych na współczesne plastikowe z zespoloną szybą. Z kolei w górnej części na poddaszu okna pozostały drewniane. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty czerwoną blachodachówką; jest jeden komin.
Warto zwrócić także uwagę na fakt, że przy bocznej stronie budynku od strony wejściowej oprócz drewnianego przedsionku, znajduje się także wjazd z przeznaczeniem dla ludzi niepełnosprawnych poruszających się na wózku inwalidzkim.
Ponadto całe podwórze wyłożone jest oryginalną cegłą.
Obraz 33 Dom nr 68 od strony ulicy
3.15 Budynek mieszkalny nr 69; działka nr 105
Budynek jest nadal zamieszkały, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest całkowicie odnowiony: odnowiona jest elewacja, a ponadto wszystkie okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; komin jest jeden.
Warto zwrócić uwagę na zachowaną oryginalną więźbę dachową z zewnętrznymi elementami ozdobnymi.
Obraz 34 Dom nr 69 od strony ulicy
Obraz 35 Przykład zachowanej oryginalnej więźby – zewnętrznego elementu ozdobnego
3.16 Budynek mieszkalny nr 73; działka nr 99
Budynek ten jest nadal zamieszkały, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Na ścianie szczytowej znajduje się dziesięć okien oryginalnych, przedwojennych, drewnianych, dwudzielnych, natomiast na ścianie bocznej (patrząc od strony ulicy) znajduje się osiem okien, z czego dwa są oryginalne, drewniane, dwudzielne, przedwojenne. Z kolei na drugiej ścianie bocznej (od strony wejściowej) znajduje się osiem okien, z czego pięć jest oryginalnych, przedwojennych, drewnianych, dwudzielnych, a dwa są powojenne, drewniane, dwudzielne; jedno okno jest zamurowane. Drzwi wejściowe są również oryginalne, przedwojenne, drewniane. Fasada budynku od ulicy i podwórka jest ozdobiona, ponadto wszystkie gzymsy i stolarka okienna jest oryginalna, przedwojenna. Niestety elewacja budynku jest już bardzo poniszczona i wymaga gruntownego remontu. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Budynek jest częścią dawnego wielkiego gospodarstwa rolnego, z którego zachowała się tylko stajnia.
Do budynku przylega część gospodarcza zbudowana na planie prostokąta, która również ma bardzo uszkodzoną elewację.
Przy budynku zachował się częściowo stary płot metalowy, pozostała nowa część płotu jest betonowa.
Budynek zarejestrowany jest w gminnym rejestrze zabytków.
Obraz 36 Dom nr 73 od strony ulicy
Obraz 37 Przykład przedwojennej stolarki okiennej i gzymsów
3.17 Budynek mieszkalny nr 75; działka nr 98
Budynek jest wciąż jest zamieszkały, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta poprzecznie do drogi. Budynek zachował elementy ozdobne fasady, jednakże elewacja jest już poważnie uszkodzona, zwłaszcza w okolicach przyokiennych; ponadto brak na budynku rynny. Na ścianie szczytowej wszystkie okna – oprócz dwóch na poddaszu – zostały wymienione z oryginalnych, przedwojennych, drewnianych na współczesne, plastikowe z zespoloną szybą. Na ścianie bocznej (od strony lewej patrząc od ulicy) znajduje się osiem okien: dwa z nich to wstawione niedawno współczesne, plastikowe z zespoloną szybą; pozostałe okna to stare, drewniane, lecz już powojenne. Od strony podwórza okna są tzw. „ślepe”, czyli zamurowane. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; komin jest jeden. Na tej samej ścianie ponadto znajduje się przedsionek, a nad nim znajduje się balkon.
Do części mieszkalnej budynku przylega część budynku gospodarczego zbudowanego na planie prostokąta z dachem pokrytym eternitem, ta część również ma bardzo poważnie uszkodzoną elewacje.
Przy budynku zachowany jest również fragment dawnej, przedwojennej bramy wjazdowej.
Obraz 38 Dom nr 75 od strony ulicy
Obraz 39 Dom nr 75 od strony bocznej
Obraz 40 Przykład oryginalnego elementu ozdobnego
Obraz 41 Przykład elementu ozdobnego między jedną kondygnacją a drugą
Obraz 42 Zachowany fragment przedwojennej bramy wjazdowej
3.18 Budynek mieszkalny nr 79a; działka nr 94/1
Budynek nadal jest zamieszkały. Jest to budynek parterowy z podwyższonym poddaszem użytkowym i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku pomalowana na biało jest wyraźnie uszkodzona, szczególnie na bocznej ścianie od strony wejściowej. Wszystkie okna budynku są stare, drewniane. Ponadto zostały zachowane oryginalne, przedwojenne, drewniane drzwi wejściowe pomalowane na bordowo. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Do części mieszkalnej budynku przylega część gospodarcza, zbudowana na placu prostokąta z dachem dwuspadowym pokrytym eternitem. Również elewacja budynku gospodarczego jest wyraźnie uszkodzona. Patrząc na budynek gospodarczy widać ślady istniejącego niegdyś - a dziś rozebranego – budynku mieszkalnego. Omawiany budynek mieszkalny jest zachowanym z dawnych zabudowań tego gospodarstwa budynkiem, służącym kiedyś starszemu pokoleniu lub pracownikom najemnym pracującym w tym kompleksie gospodarczym. Można, zatem powiedzieć, że jest to w pewnym sensie znany w tym regionie tzw. „wycug”.
Obraz 43 Dom nr 79a od strony wejściowej
Obraz 44 Dom nr 79a od strony ulicy
3.19 Budynek mieszkalny nr 83; działka nr 90
Budynek jest wciąż zamieszkały. Jest to dom parterowy z wykorzystanym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. W części parterowej budynku wszystkie okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe z zespoloną szybą, z kolei w górnej części budynku na ścianie szczytowej znajdują się stare, drewniane, dwudzielne okna. Ściana szczytowa budynku zachowała oryginalną czerwoną cegłę oraz oryginalne ozdobne gzymsy, natomiast obie ściany boczne zostały otynkowane i pomalowane w kolorze żółtym. Na ścianie bocznej od strony wejściowej zbudowany jest przedsionek, również i w nim znajduje się okno. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką; jest jeden ceglany komin,
Obraz 45 Dom nr 83 od strony ulicy
Obraz 46 Dom nr 83 od strony ulicy z widokiem na stronę wejściową budynku
3.20 Budynek mieszkalny nr 86; działka nr 87
Budynek jest zamieszkały. Jest to dom parterowy z podwyższonym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest po gruntownym remoncie, w którym elewacja została odnowiona i pomalowana w kolorze białym. Ponadto zostały wymienione wszystkie okna ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe. Została także nieco wymieniona stolarka okienna. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się przedsionek. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką; są dwa kominy ceglane.
Warto zwrócić uwagę na zachowaną w górnej części ściany szczytowej oryginalną więźbie dachową, jako element ozdobny budynku.
Obraz 47 Dom nr 86 od strony ulicy
3.21 Budynek mieszkalny nr 88; działka nr 84/5
Budynek jest nadal zamieszkały. Jest to dom parterowy z podwyższonym poddaszem użytkowym i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi – jest to typowy „jamnik”. Elewacja budynku jest już trochę uszkodzona, jednakże pomimo tego wciąż sprawia ciekawe wrażenie swoim bogactwem, szczególnie w okolicach przyokiennych. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się przedsionek ze starym, drewnianym oknem. Wszystkie natomiast okna budynku są wymienione ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką.
Warto zwrócić uwagę na zachowany przy budynku stary, oryginalny kuty metalowy parkan.
Obraz 48 Dom nr 88 od strony ulicy
4. Inne budynki sprzed 1945 roku
4.1 Budynek mieszkalny nr 3, działka nr 80
Budynek ten jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta, ma jedną kondygnację (jednakże ma podwyższone poddasze) i zwrócony jest ścianą szczytową do drogi. Elewacja budynku jest wyraźnie uszkodzona, w niektórych miejscach widoczna jest oryginalna cegła (zwłaszcza w okolicach przyokiennych). Budynek ten jest aktualnie w trakcie remontu, wymieniana jest na przykład stolarka okienna. Ponadto w ostatnim czasie zostały wymienione stare okna na nowe plastikowe dwudzielne. Dach jest dwuspadowy, pokryty czerwoną blachodachówką, natomiast komin jest ceglany. Po za tym, zostały wstawione nowe drzwi wejściowe. Cały budynek celem utrzymania jego stabilności jest obecnie ankrowany.
Budynek mieszkalny łączy się tylną częścią z budynkiem gospodarczym. Budynek gospodarczy ma całkowicie uszkodzoną elewację, a jego dach jest dwuspadowy, pokryty blachodachówką.
Budynek otoczony jest murem, który miejscami jest uszkodzony. Od frontowej części znajduje się zniszczona drewniana brama.
Obraz 49 Dom nr 3 od strony ulicy
Obraz 50 Dom nr 3 od bocznej strony
4.2 Budynek mieszkalny nr 4, działka nr 79
Budynek mieszkalny jest nadal zamieszkały. Jest to dom parterowy z użytkowym poddaszem. Zbudowany jest na planie prostokąta, a położony równolegle do drogi. Dom jest po generalnym remoncie, w ramach, którego został ocieplony, a elewacja została całkowicie wymieniona. Ponadto została wymieniona stolarka okienna, a okna również doczekały się zmiany na nowe, plastikowe, dwudzielne. Dach jest dwuspadowy, pokryty eternitem, na dachu widnieje ceglany czerwony komin. Na ścianie szczytowej zostały domontowane dwie lampy, a dach nad ścianą szczytową został dobudowany z drewna.
Obraz 51 Dom nr 4 od strony ulicy
4.3 Budynek mieszkalny nr 5, działka nr 80
Budynek mieszkalny jest wciąż zamieszkały, posiada jedną kondygnację i zbudowany jest na planie prostokąta, ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma kamienną elewację, okna są drewniane, trójdzielne na parterze, a dwudzielne tuż pod dachem na ścianie szczytowej. Ponadto tuż pod dachem na bocznej ścianie (stronie wejściowej) znajdują się dwa okna skrzynkowe, podobnie jest na górnej części ściany szczytowej gdzie po obu stronach znajdują się okna skrzynkowe. Na szczytowej ścianie nad dwoma oknami dwudzielnymi znajduje się krzyż, a ponad krzyżem miejsce z figurką Matki Bożej. Dach budynku jest dwuspadowy, pokryty czerwoną blachodachówką, natomiast komin jest jeden ceglany.
Obraz 52 Dom nr 5 od strony ulicy
4.4 Budynek mieszkalny nr 6, działka nr 76
Budynek mieszkalny aktualnie jest nie zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta, ścianą szczytową zwróconą do drogi. Budynek ten ma jedną kondygnację i pomalowany jest w kolorze żółtym. Na ścianie szczytowej na parterze znajdują się trzy okna, a w górnej części 4, w tym dwa skrzynkowe. Natomiast na bocznej ścianie, od strony wejściowej budynku, znajdują się trzy okna. Okna tego budynku są oryginalne, drewniane, dwudzielne; również drzwi wejściowe są oryginalne, drewniane. Dach jest dwuspadowy, pokryty eternitem; odnowione są dwa kominy, zbudowane z czerwonej cegły.
Obraz 53 Dom z nr 6 od strony ulicy
4.5 Budynek mieszkalny nr 8, działka nr 74
Budynek mieszkalny jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie kwadratu, ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedną kondygnację, jego elewacja jest miejscami wyraźnie uszkodzona. Na ścianie szczytowej znajduje się sześć okien: cztery nowe, dwudzielne, plastikowe okna; ponad nimi między dwoma małymi skrzynkowymi oknami znajduje się oryginalne, drewniane, dwudzielne okno. Z kolei na stronie wejściowej budynku znajdują się po prawej stronie dwa drewniane, dwudzielne okna. Dach jest dwuspadowy, pokryty czerwoną blachodachówką; ponadto jest jeden ceglany komin. Prostopadle do budynku mieszkalnego dobudowana jest część gospodarcza. Część gospodarcza jest murowana, drzwi są drewniane, a dwuspadowy dach pokryty jest eternitem.
Obraz 54 Dom nr 8 od strony ulicy
4.6 Budynek mieszkalny nr 9; działka nr 73
Budynek mieszkalny jest nadal zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedną kondygnację; ściana szczytowa budynku posiada elewację otynkowaną, natomiast od strony bocznej (wejściowej) budynek ma elewacje kamienną. W części parterowej, zarówno na ścianie szczytowej jak i bocznej znajdują się nowe, dwudzielne, plastikowe okna. Na ścianie szczytowej w górnej części znajdują się dwa okna oryginalne okna skrzynkowe, natomiast pomiędzy nimi znajduje się drewniane, trójdzielne okno, a ponad nim kolejne oryginalne, małe, okno skrzynkowe. Dwuspadowy dach budynku pokryty jest eternitem; ponadto budynek ma jeden murowany komin.
Obok budynku mieszkalnego znajduje się budynek gospodarczy. Budynek ten zbudowany jest z cegły na planie prostokąta, posiada drewniane drzwi, a dwuspadowy dach pokryty jest eternitem. Budynek ten bez wątpienia nadaje się tylko i wyłącznie do rozbiórki.
Obraz 55 Budynek mieszkalny nr 9 od strony ulicy
Obraz 56 Budynek gospodarczy przy budynku mieszkalnym nr 9
4.7 Budynek mieszkalny nr 14, działka nr 256/2
Budynek mieszkalny jest zamieszkały. Ten jednokondygnacyjny budynek zbudowany jest na planie prostokąta zwrócony ścianą szczytową do drogi. Aktualnie budynek jest w stanie remontu, do tej pory stare, drewniane okna zostały wymienione na nowe, plastikowe, jednolite ze zespoloną szybą. W najbliższym czasie budynek będzie miał zmienioną elewację, a ponadto zostanie ocieplony. Dach budynku jest dwuspadowy, pokryty dachówką cementową. Na dachu widnieje jeden ceglany komin, który również został niedawno odnowiony.
Obok budynku mieszkalnego znajduje się również budynek gospodarczy, jednakże nadaje się on wyłącznie do rozbiórki.
Obraz 57 Dom nr 14 od strony drogi
4.8 Budynek mieszkalny nr 19, działka 261
Budynek mieszkalny jest obecnie niezamieszkały, jednakże został wystawiony na sprzedaż i sytuacja ta być może ulegnie zmianie. Budynek ten ma jedną kondygnację i zbudowany został na palnie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Na ścianie szczytowej znajdują się w części parterowej dwa drewniane, trójdzielne okna, natomiast ponad nimi znajdują się dwa jednolite okna skrzynkowe. Poddasze budynku jest niezagospodarowane, a elewacja budynku jest wyraźnie uszkodzona. Dach jest dwuspadowy pokryty papą; ponadto budynek ma jeden ceglany komin.
Obraz 58 Dom nr 19 od strony ulicy
4.9 Budynek mieszkalny nr 21, działka nr 263
Budynek mieszkalny jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi, w tym przypadku można powiedzieć, że jest to tzw. „jamnik”, znany model domu na Opolszczyźnie. Budynek ma jedną kondygnację, jednakże posiada podwyższone piętro. Na ścianie szczytowej znajdują się dwa drewniane, trójdzielne okna, ponad nimi natomiast znajdują się dwa dwudzielne, drewniane okna, a oprócz tego na tej samej ścianie znajduje się pięć drewnianych, małych okien skrzynkowych. Na bocznej ścianie równoległej do drogi znajdują się dwa, drewniane, trójdzielne okna, a ponad nimi na poddaszu jest pięć drewnianych okien skrzynkowych. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem, ponadto jest jeden ceglany komin. Przy budynku mieszkalnym znajduje się także budynek gospodarczy, nadaje się on jednak do ruiny. Warto także dodać, że podwórze przy budynku mieszkalnym jest wyłożone cegłą.
Obraz 59 Dom nr 21
4.10 Budynek mieszkalny nr 22, działka nr 264
Budynek mieszkalny jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta i posiada jedną kondygnację. Na ścianie frontowej (wejściowej) w części parterowej znajdują się trzy drewniane, trójdzielne okna oraz drewniane stare drzwi. Na tej samej ścianie w górnej części znajdują się natomiast cztery drewniane, dwudzielne okna. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; ponadto jest jeden murowany komin. Po prawej stronie budynku mieszkalnego (patrząc od strony frontowej) znajduje się budynek gospodarczy - stodoła. Stodoła ta posiada drewniane drzwi, a zbudowana jest na planie prostokąta z czerwonej cegły, z kolei jej dwuspadowy dach pokryty jest ceglaną dachówką.
Obraz 60 Dom nr 22 od strony frontowej
Obraz 61 Budynek gospodarczy znajdujący się przy domu nr 22
4.11 Budynek mieszkalny nr 23, działka nr 274
Budynek mieszkalny jest nadal zamieszkały, ma jedną kondygnację i zbudowany jest z czerwonej cegły na planie prostokąta równolegle do drogi. Wszystkie okna w części parterowej zostały wymienione ze starych drewnianych na nowe, plastikowe, dwudzielne. Na ścianie szczytowej w górnej części (ponad nowymi oknami) znajduje się jedno okno drewniane, dwudzielne, a nad nim jak i obok niego znajdują się okna skrzynkowe. Do budynku mieszkalnego została dobudowana druga część budynku, również i ona została wybudowana z czerwonej cegły. Główny budynek mieszkalny ma dach dwuspadowy, pokryty współczesną blachodachówką, na dachu widoczne są także cztery szyberdachy oraz jeden prostokątny, ceglany komin. Z kolei dobudowana część budynku posiada dach jednospadowy, pokryty współczesną blachodachówką; ponadto widnieje na nim murowany komin.
Warto dodać, że na obrzeżach okien zostały skute gzymsy dla ukazania oryginalnej cegły.
Obraz 62 Dom nr 23 od strony podwórza
Obraz 63 Dom nr 23 od strony ulicy
4.12 Budynek mieszkalny nr 24, działka 275
Budynek mieszkalny wciąż jest zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedną kondygnację, aczkolwiek posiada podwyższone piętro. Budynek obecnie jest w trakcie remontu, zostaje zmieniona elewacja oraz dodatkowo budynek zostanie ocieplony. Na ścianie szczytowej znajdują się równorzędnie dwa nowe okna, plastikowe, dwudzielne. Dach jest dwuspadowy, pokryty eternitem.
Warto uwagę zwrócić na oryginalny, stary, drewniany płot.
Obraz 64 Dom nr 24 od strony ulicy
4.13 Budynek mieszkalny nr 25, działka nr 276
Budynek mieszkalny nadal jest zamieszkiwany. Zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Budynek ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem. Elewacja budynku jest cementowa i posiada różnorodny styl nadając budynkowi swoistego uroku. Większa część okien została już wymieniona na nowe, plastikowe, jednakże rozmiar i forma okien pozostała taka jak oryginalne okna. Niektóre okna zostały zachowane, jako pierwotne, zwłaszcza te mniejsze skrzynkowe w górnej części budynku. Zarówno na ścianie szczytowej jak i bocznej znajduje się po sześć okien. Dach budynku jest dwuspadowy, pokryty blachodachówką, na dachu natomiast widać jeden ceglany komin.
Obok budynku mieszkalnego znajduje się budynek gospodarczy. Zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do budynku mieszkalnego. Drzwi częściowo są zrobione z drewna, a częściowo z blachy, natomiast dwuspadowy dach pokryty jest eternitem; dach ten jest już wyraźnie zniszczony, miejscami opada i widoczne są dziury.
Warto dodać także, że podwórze na posesji jest wyłożone oryginalnym polnym kamieniem, a na posesji tej swego czasu stała gospoda.
Obraz 65 Dom nr 25 od strony ulicy
Obraz 66 Dom nr 25 od strony ulicy
Obraz 67 Widok na podwórze i budynek gospodarczy przy domu nr 25
4.14 Budynek mieszkalny nr 26, działka 273
Budynek jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Budynek posiada jedną kondygnację z podwyższonym piętrem. Na ścianie szczytowej znajdują się trzy okna drewniane (w tym dwa w części parterowej), trójdzielne, oraz trzy małe okna skrzynkowe. Z kolei na bocznej ścianie od strony drogi znajduje się jedno okno nowe, plastikowe, jednolite. Dach budynku jest dwuspadowy, pokryty eternitem, ponadto są dwa ceglane kominy.
Obraz 68 Dom nr 26 od strony ulicy
4. 15 Budynek mieszkalny nr 27; działka nr 272
Budynek nadal zamieszkały, zbudowany na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Jest to typowy dla tego regionu „jamnik”. Budynek jest jednokondygnacyjny, ale ma podwyższone piętro. Na ścianie szczytowej znajduje się cztery okna: w części piętrowej są trzy nowe, plastikowe, jednolite, natomiast w górnej części znajdują się dwa małe okna skrzynkowe, a pomiędzy nimi znajduje się nowe, plastikowe okno dwudzielne. Nad tymi oknami znajduje się krzyż, jako wyraz wiary domowników. Z kolei na bocznej ścianie (od strony wejściowej) znajduje się jedno nowe, plastikowe, dwudzielne okno, a także wybudowany niedawno drewniany przedsionek. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty współczesną blachodachówką; są dwa kominy ceglane.
Warto dodać także, że podwórko wyłożone jest oryginalną cegłą.
Obraz 69 Dom nr 27 od strony ulicy
4.16 Budynek mieszkalny nr 28; działka nr 270
Budynek jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedną kondygnację; na jego ścianie szczytowej znajduje się w części parterowej jedno, nowe, plastikowe, jednolite okno, a ponad nim znajdują się dwa małe okna skrzynkowe. Nad tymi dwoma skrzynkowymi okna znajduje się krzyż, jako wyraz wiary domowników. Na ścianie bocznej (od strony wejściowej) znajduje się jedno, nowe, jednolite okno plastikowe, ponadto na tej samej ścianie została dobudowany nowy współczesny przedsionek, zwany „laubą”. Przedsionek ten zbudowany jest z drewna, ma dwuspadowy dach w kolorze zielonym pokryty eternitem, a także posiada jedno nowe, jednolite, plastikowe okno. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty zieloną blachodachówką; jest jeden kwadratowy, murowany komin.
Obraz 70 Dom nr 28 od strony ulicy
4.17 Budynek mieszkalny nr 29; działka 269/2
Budynek jest nadal zamieszkały, zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest po generalnym remoncie, w ramach tego remontu została wymieniona elewacja, a ponadto budynek został ocieplony; wymienione także zostały oryginalne okna na nowe plastikowe, dwudzielne. Na ścianie szczytowej w części parterowej znajdują się trzy takie okna, a ponad nimi znajduje się balkon. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką; jest jeden komin zbudowany z czerwonej cegły.
Budynek mieszkalny jest połączony z częścią gospodarczą. Część gospodarcza budynku zachowała oryginalne cegły, podobnie wyglądała część mieszkalna przed remontem.
Obraz 71 Dom nr 29 od strony ulicy
4.18 Budynek gospodarczy nr 31; działka nr 269/1
W tym miejscu warto dodać, że ulica przy budynkach od nr 31 do nr 34 jest wyłożona oryginalnym, przedwojennym granitem.
Obraz 72 Widok na brukowaną ulicę
Budynek mieszkalny zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi i ma jedną kondygnację. Budynek jest po generalnym remoncie: wszystkie okna zostały wymienione ze starych drewnianych na nowe plastikowe, ponadto została wymieniona elewacja a budynek został ocieplony. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką; jest jeden komin.
Prostopadle do budynku mieszkalnego znajduje się budynek gospodarczy. Budynek gospodarczy zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Zbudowano go z czerwonej cegły, jego dach jest dwuspadowy pokryty eternitem, jedynie mała część na skraju dachu pokryta jest blachą. Budynek gospodarczy ma drewniane bramy, dwie z nich zostały swego czasu zamurowane gdyż nie były już potrzebne. Budynek ten nadal jest użytkowany na potrzeby gospodarcze.
Obraz 73 Widok od strony ulicy na dom nr 31 oraz jego budynek gospodarczy
4.19 Budynek mieszkalny nr 32, działka nr 267
Budynek jest nadal zamieszkały, zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem. Budynek przeszedł niedawno remont, została odnowiona jego elewacja, wszystkie okna zostały wymienione na nowe, plastikowe z zespoloną szybą. Architektura i styl domu pozostały oryginalne, podobnie jak gzymsy. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się także przedsionek – popularna „lauba” – niedawno dobudowana została do niego część drewniana. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; są dwa ceglane kominy. W najbliższym czasie przy budynku będzie także wymieniony płot.
Część mieszkalna budynku jest połączona z częścią gospodarczą wybudowaną z cegły. Dach budynku gospodarczego jest dwuspadowy pokryty dachówką cementową. Budynek ten nadal jest użytkowany.
Warto podkreślić także, że cała posesja jest bardzo zadbana.
Obraz 74 Dom nr 32 od strony ulicy
4.20 Budynek mieszkalny nr 33, działka nr 266
Budynek ten jest nadal zamieszkały, zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Dom ma jedną kondygnację, na jego ścianie szczytowej znajdują się cztery okna, w części parterowej dwa nowe, plastikowe z zespoloną szybą, natomiast ponad nimi znajdują dwa małe okna dwudzielne; ponad tymi oknami znajduje się krzyż, jako wyraz wiary domowników. Elewacja budynku jest mieszana; ponadto na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się współczesna imitacja „lauby”, zbudowana jest z drewna, a jej daszek pokryty jest - podobnie jak dwuspadowy dach całego budynku – współczesną blachodachówką.
Należy wspomnieć także, że całe podwórze wokół domu jest wyjątkowo zadbane.
Obraz 75 Dom nr 33 od strony ulicy
4.21 Budynek mieszkalny nr 34, działka nr 265
Budynek jest nadal zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest jednokondygnacyjny, jego elewacja jest wyraźnie uszkodzona, jednakże budynek obecnie jest w stanie remontu. Na ścianie szczytowej w części parterowej znajdują się dwa nowe, plastikowe okna z zespoloną szybą. Ponad nimi w części górnej znajdują się dwa małe, plastikowe okna, także z zespoloną szybą. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się „lauba”. Przedsionek ten jest murowany, z każdej strony posiada okno, ponadto ma płaski dach pokryty blachą. Dach budynku mieszkalnego jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden owalny blaszany komin.
Obraz 76 Dom nr 34 od strony ulicy
4.22 Budynek mieszkalny nr 37, działka nr 282/1
Budynek mieszkalny zbudowany jest na planie prostokąta. Budynek ma dwie kondygnację oraz poddasze użytkowe. Wszystkie okna budynku są stare i drewniane, część okien jest dwudzielna, a część trójdzielna. Okna jak wspomniano są stare, ale nie są przedwojenne. Na ścianie szczytowej na poddaszu między dwoma mały oknami znajduje się figura Matki Bożej, a nad nią ponadto znajduje się krzyż, jako wyraz wiary domowników. Elewacja budynku jest już wyraźnie uszkodzona, szczególnie w okolicach okien, w niektórych miejscach budynek jest również popękany. Budynek posiada stare, drewniane, oryginalne drzwi przedwojenne. Dach budynku jest dwuspadowy, pokryty eternitem; jest jeden murowany prostokątny komin.
Dom zdecydowanie wymaga generalnego remontu.
Obraz 77 Dom nr 37 od strony ulicy
4.23 Budynek mieszkalny nr 38, działka nr 281
Budynek jest nadal zamieszkały. Zbudowany jest na planie kwadratu ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma dwie kondygnację, jego pierwsze piętro jest wykorzystane. Budynek posiada powojenną pomalowaną elewację . W części parterowej drewniane okna trójdzielne są powojenne, natomiast na pierwszym piętrze drewniane, dwudzielne okna są przedwojenne. Ponadto na ścianie szczytowej widoczne są obok okien ornamenty, których celem było wietrzenie budynku. Na tej samej ścianie ponad oknami widoczny jest krzyż, jako manifestacja wiary domowników. Dach jest dwuspadowy pokryty blachodachówką.
Obraz 78 Dom nr 38 od strony ulicy
4.24 Budynek mieszkalny nr 39, działka nr 283
Budynek wciąż jest zamieszkały. Budynek ma jedną kondygnację i zbudowany jest na planie prostokąta poprzecznie do drogi. Elewacja budynku była nie dawno odnawiana. Na ścianie szczytowej w parterowej części znajdują się dwa nowe, plastikowe okna z zespoloną szybą, zaś ponad nimi znajduje się pięć małych okien skrzynkowych. Również na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się jedno nowe, plastikowe okno z zespoloną szybą. Na tej samej ścianie znajduje się ponadto urocza „lauba” z blaszanym daszkiem. W architekturze budynku widoczny jest stary styl. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem, są także dwa kominy.
Płot przy budynku jest współczesny, cementowy.
Obraz 79 Dom nr 39 od strony ulicy
4.25 Budynek mieszkalny nr 40a, działka nr 341/2
Budynek wciąż jest zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest jednokondygnacyjny z podwyższonym piętrem. Elewacja budynku jest mieszana, widoczne są wyraźne jej uszkodzenia w formie popękanego lub odpadłego tynku; na ścianie szczytowej znajdują się równolegle do siebie dwa stare, drewniane, trójdzielne okna, a ponad nimi znajduje się miejsce z figurą Matki Bożej, a jeszcze wyżej krzyż, jako znaki wiary domowników. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajdują się dwa stare okna, dwudzielne, drewniane, a także „lauba” w kolorze niebieskim z dwudzielnym drewnianym oknem i daszkiem pokrytym blachodachówką. Dwuspadowy dach budynku również pokryty jest blachodachówką; są także dwa ceglane kominy.
Obraz 80 Dom nr 40a od strony ulicy
4.26 Budynek mieszkalny nr 40, działka 341/1
Budynek ten nadal jest zamieszkiwany, ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest otynkowany, choć miejscami ten tynk jest nieznacznie uszkodzony. W parterowej części budynku okna są nowe, plastikowe, dwudzielne, natomiast w górnej części budynku na ścianie szczytowej znajdują się dwa małe, stare, drewniane okna z zespoloną szybą; pomiędzy nimi znajduje się miejsce z figurą Matki Bożej, jako wyraz wiary domowników. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się przedsionek z dwudzielnym oknem. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden komin.
Obraz 81 Dom nr 40 od strony ulicy
4. 27 Budynek mieszkalny nr 41, działka nr 340
Budynek jest nadal zamieszkały, ma jedną kondygnację i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Na ścianie szczytowej budynku w części parterowej znajdują się trzy drewniane okna dwudzielne, a górnej części na poddaszu znajdują się dwa okna skrzynkowe. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się jedno drewniane, dwudzielne okno oraz wymienione nowe, drewniane drzwi. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachą; jest jeden ceglany komin.
Obraz 82 Dom nr 41 od strony ulicy
4.28 Budynek mieszkalny nr 42; działka nr 339
Budynek ten należy do aktualnego sołtysa wsi. Budynek ma jedną kondygnację oraz użytkowe poddasze, zbudowany jest na planie prostokąta prostopadle do drogi. Elewacja budynku jest miejscami nieco uszkodzona, wszystkie okna oprócz tych w górnej części ściany szczytowej zostały wymienione na nowe, drewniane z zespoloną szybą. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin. Budynek ten jest przykładem pięknie zachowanego stylu architektonicznego, szczególnie uwagę zwraca bogactwo gzymsów ozdobnych; ponadto ciekawie przedstawiają się oryginalne drewniane drzwi.
Obraz 83 Dom nr 42 od strony ulicy
Obraz 84 Przykład jednego z ozdobnych gzymsów
Obraz 85 Oryginalne drewniane drzwi wejściowe domu nr 42
4.29 Budynek mieszkalny nr 43; działka nr 338
Budynek ten wciąż jest zamieszkały. To potężny dom zbudowany na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Dom ma jedna kondygnację z podwyższonym piętrem, a jego elewacja jest w kolorze żółtym. W części parterowej wszystkie okna są stare, drewniane, trójdzielne, jednakże są to okna już powojenne. W górnej części budynku na poddaszu znajdują się z kolei okna skrzynkowe. Na ścianie szczytowej pomiędzy takimi skrzynkowymi oknami znajduje się krzyż, jako wyraz wiary domowników. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się przedsionek, czyli miejscowa „lauba”. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; są trzy kominy.
Obraz 86 Dom nr 43 od strony ulicy
4.30 Budynek mieszkalny nr 44; działka nr 297
Ten zamieszkały budynek zbudowany jest na planie prostokąta, ścianą szczytową zwrócony jest do drogi. Budynek ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem. Wszystkie okna w budynku zostały wymienione na nowe, plastikowe z zespoloną szybą. Fasada ściany szczytowej od strony ulicy jest ocieplona. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachą; jest jeden komin. Budynek mieszkalny jest połączony z częścią gospodarczą, jej dach pokryty jest eternitem.
Obraz 87 Dom nr 44 od strony ulicy
4.31 Budynek mieszkalny nr 46; działka nr 290
Budynek ten to dawny budynek miejscowej szkoły. Szkoła ta już od czasów wojennych służyła miejscowej ludności, od kilkunastu lat jednak zakończyła swoją działalność. Budynek zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Budynek ma jedną kondygnację oraz użytkowe poddasze. W budynku zostały wymienione wszystkie okna na współczesne. Zwraca uwagę piękna stolarka okienna oraz drewniane drzwiczki przy każdym oknie (oprócz przy oknach skrzynkowych w górnej części ściany szczytowej) w celu dodatkowego ich zamknięcia. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty czerwoną blachodachówką; są dwa prostokątne kominy.
Obraz 88 Budynek mieszkalny nr 46
4.32 Budynek mieszkalny nr 47; działka nr 289
Budynek ten wciąż jest zamieszkały, zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek ma jedna kondygnację i użytkowe poddasze. Budynek jest po generalnym remoncie, jego elewacja została całkowicie odnowiona, a sam budynek został ocieplony. Wszystkie okna zostały wymienione na współczesne drewniane. Na ścianie szczytowej w części parterowej jest jedno okno drewniane, dwudzielne, a ponad nim znajdują się dwa małe okna z zespoloną szybą, z kolei pomiędzy nimi znajduje się figurka Matki Bożej, jako wyraz wiary domowników. Poddasze budynku jest zagospodarowane. Dach jest dwuspadowy pokryty jest blachodachówką, ponadto na dachu znajduje się okno dachowe i jeden ceglany komin. Przy drzwiach wejściowych budynku zachowane zostały oryginalne gzymsy.
Obraz 89 Dom nr 47 od strony ulicy
4. 33 Budynek mieszkalny nr 48; działka nr 286
Budynek nadal jest zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi – jest to typowy „jamnik”. Budynek ma jedna kondygnację z podwyższonym piętrem i użytkowym poddaszem. Elewacja budynku jest w niektórych miejscach wyraźnie uszkodzona, szczególnie w miejscach przyokiennych. Okna w części parterowej zostały wymienione na współczesne plastikowe z zespoloną szybą, natomiast w części górnej budynku na poddaszu okna pozostały stare, drewniane, dwudzielne. Zostały w budynku wymienione także drzwi na współczesne drewniane. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem.
Ponadto budynek ten to przykład budynku z drugim wejściem przeznaczonym dla starego pokolenia, – czyli z tzw. „wycugiem” lub „wyłomkiem”.
Budynki gospodarcze przy budynku mieszkalnym nadają się do rozbiórki.
Obraz 90 Dom nr 48 od strony ulicy
Obraz 91 Dom nr 48 od strony podwórza
4.34 Budynek mieszkalny nr 50; działka nr 284
Budynek ten jest niezamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest jednokondygnacyjny i posiada poddasze użytkowe. Budynek jest bardzo zniszczony, elewacja w wielu miejscach popękana z odpadłym tynkiem. Okna i drzwi są stare i poniszczone. Dach jest dwuspadowy pokryty cementową dachówką; jest jeden komin. Generalnie budynek jest na tyle poniszczony, że trudno sobie wyobrazić by można było go uratować.
Z częścią mieszkalną budynku połączona jest część gospodarcza, która nadaje się jedynie do rozbiórki.
Obraz 92 Dom nr 50 od strony ulicy
Obraz 93 Dom nr 50 od bocznej strony
4.35 Budynek mieszkalny nr 52; działka nr 277
Budynek mieszkalny jest nadal zamieszkały. Budynek ma dwie kondygnacje i zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi. Elewacja budynku jest odnowiona i aktualnie jest ona cementowo-wapienna gładka. W części parterowej budynku okna zostały wymienione na współczesne plastikowe, dwudzielne, natomiast w części piętrowej okna są nieco starsze, drewniane. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty współczesną blachodachówką, ponadto na dachu wbudowane zostało okna dachowe; jest jeden komin zbudowany z czerwonej cegły.
Obraz 94 Dom nr 52 od strony ulicy
4.36 Budynek mieszkalny nr 53; działka nr 70
Budynek ten to dawny miejscowy młyn, aktualnie młyn jest nie czynny, ale budynek jest nadal zamieszkały. Struktura budynku składa się z dwóch części: z części mieszkalnej i gospodarczej, w której swego czasu działał młyn. Budynek zbudowany jest na planie prostokąta wzdłuż drogi. Budynek ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem. Część mieszkalna budynku ma wymienione okna na współczesne drewniane, ponadto w części tej znajduje się balkon oraz przedsionek. Budynkowi uroku dodają ozdobne gzymsy, po za tym jednak budynek nie za bardzo jest zadbany, szczególnie od strony podwórza. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty częściowo falowaną blachą, a częściowo czerwoną blachodachówką; są dwa kominy. Podwórze przy budynku wyłożone jest cegłą.
Obraz 95 Widok od strony ulicy na część gospodarczą budynku nr 53
Obraz 96 Widok od strony ulicy na część mieszkalną budynku nr 53
4.37 Budynek mieszkalny nr 54; działka nr 68
Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin. Budynek jest całkowicie zniszczony i nie nadaje się do zamieszkania, dlatego też skazany jest na rozbiórkę.
Obraz 97 Dom nr 54 od strony ulicy
4.38 Budynek mieszkalny nr 55; działka nr 67
Budynek wciąż jest zamieszkały, ma jedną kondygnację z podwyższonym piętrem i użytkowym poddaszem. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Wszystkie okna w części parterowej zostały wymienione ze starych drewnianych na współczesne plastikowe, dwudzielne. Natomiast na poddaszu pozostały stare, drewniane okna. Nad oknami na ścianie szczytowej znajduje się figurka Matki Bożej oraz krzyż, jako znaki wiary domowników. Drzwi wejściowe również zostały wymienione na współczesne drewniane. Dach jest dwuspadowy pokryty blachodachówką, a ponadto na dach zostało wmontowane okno dachowe; jest jeden komin ceglany.
Obraz 98 Dom nr 55 od strony ulicy
4.39 Budynek użyteczności publicznej nr 57; działka nr 65/5
Budynek ten obecnie służy jako miejscowa świetlica, ponadto organizowane są tu różnego rodzaju imprezy wiejskie lub imprezy związane z uroczystościami typu Komunia Święta, stypa, itp. Oprócz tego w budynku tym znajduje się sklep mięsny. Budynek zbudowany jest na planie prostokąta wzdłuż drogi ma dwie kondygnacje oraz użytkowe poddasze. Wszystkie okna budynku to okna drewniane, dwudzielne. Dach jest dwuspadowy pokryty współczesną blachodachówką; jest jeden ceglany komin.
Obraz 99 Budynek nr 57 - świetlica
4.40 Budynek mieszkalny nr 58; działka nr 65/1
Budynek ten nie jest już zamieszkiwany. Zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi, ponadto ma jedną kondygnację. Budynek znajduje się w fatalnym stanie, elewacja jest bardzo poniszczona, okna i drzwi są stare. Dwuspadowy dach pokryty blachą również jest w fatalnym stanie; jest jeden ceglany komin. Generalnie budynek wymaga gruntownego remontu, aby można było go jeszcze uratować.
Obraz 100 Dom nr 58 od strony ulicy
4.41 Budynek mieszkalny nr 61, działka nr 64/2
Budynek ten wciąż jest zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Jego elewacja w niektórych miejscach jest już wyraźnie uszkodzona. W części parterowej budynku okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe z zespoloną szybą; z kolei w górnej części budynku na poddaszu pozostało stare, dwudzielne, drewniane okno. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Obraz 101 Dom nr 61 od strony ulicy
4.42 Budynek mieszkalny nr 62; działka nr 63
Budynek ten jest wciąż zamieszkały. Zbudowany jest na planie prostokąta wzdłuż drogi; posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem. Budynek jest całkowicie odnowiony, a okna wymienione ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe. Odnowiona elewacja wraz ze stolarką okienną i gzymsami jest naśladownictwem dawnej elewacji, jest to jednak dość nieudolne naśladownictwo. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; są dwa kominy ceglane. Niegdyś na tej posesji było duże gospodarstwo, a ten budynek mieszkalny jest najbardziej zadbanym fragmentem tego gospodarstwa.
Budynek gospodarczy, który przylega do ściany budynku mieszkalnego zbudowany jest na planie prostokąta z czerwonej cegły, jego dach również jest pokryty eternitem.
Obraz 102 Budynek nr 62 od strony części mieszkalnej
Obraz 103 Budynek nr 62 od strony części gospodarczej
4.43 Budynek mieszkalny nr 63; działka nr 62
Budynek ten wciąż jest zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku jest w wielu miejscach uszkodzona, zwłaszcza w okolicach przyokiennych. Okna budynku są stare, drewniane, dwudzielne, z kolei stolarka okienna jest już wyraźnie uszkodzona. Dach jest dwuspadowy pokryty współczesną blachodachówką; jest jeden ceglany komin. Charakterystyczną cechą tego budynku są wyrzeźbione aniołki umieszczone po obu stronach ściany szczytowej.
Do części mieszkalnej budynku przylega część gospodarcza, jej elewacja jest jeszcze bardziej uszkodzona niż przy części mieszkalnej, jej dach jest pokryty blachą falistą.
Obraz 104 Dom nr 63 od strony ulicy
Obraz 105 Przykład charakterystycznego aniołka domu nr 63
4.44 Budynek mieszkalny nr 64; działka nr 62
Budynek jest nadal zamieszkiwany, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku jest odnowiona i pomalowana w kolorze żółtym, również wszystkie okna budynku zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne plastikowe. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; są dwa kominy ceglane.
Obraz 106 Dom nr 64 od strony ulicy
4.45 Budynek mieszkalny nr 66; działka nr 59
Budynek ten jest wciąż zamieszkały, posiada jedną kondygnację z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta poprzecznie do drogi. Elewacja jest nieznacznie uszkodzona, najbardziej widoczne to jest w części parterowej przy oknach. Wszystkie okna w części parterowej zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe, dwudzielne. Z kolei okna w górnej części budynku na poddaszu pozostają nadal drewniane. Na ścianie bocznej od strony wejściowej zbudowany jest przedsionek, popularnie zwany „laubą”. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden komin.
Obraz 107 Dom nr 66 od strony ulicy
4.46 Budynek mieszkalny nr 70; działka nr 102
Budynek jest wciąż zamieszkały, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Wszystkie okna budynku zostały wymienione ze starych drewnianych na współczesne plastikowe, a drzwi ze starych drewnianych na współczesne drewniane. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się dobudowany przedsionek, zwany „laubą”. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty blachodachówką.
Obraz 108 Dom nr 70 od strony ulicy
4.47 Budynek mieszkalny nr 71; działka nr 101
Budynek zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi i posiada jedną kondygnacje z użytkowym poddaszem. Elewacja budynku jest znacznie poniszczona, a na ścianie szczytowej znajduje się sześć starych, drewnianych okien: trzy dwudzielne i trzy małe skrzynkowe. Na obu ścianach bocznych znajdują się po jednym oknie skrzynkowym i dwudzielnym, drewnianym. Dach jest dwuspadowy pokryty blachą; komin jest jeden ceglany. Budynek jest stopniowo remontowany.
Obraz 109 Dom nr 71 od strony ulicy
4.48 Budynek mieszkalny nr 74; działka nr 22/2
Budynek nadal jest zamieszkały, posiada jedną kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku jest nieznacznie uszkodzona, ponadto wszystkie okna budynku – oprócz dwóch na poddaszu ściany szczytowej - są wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe, dwudzielne. Dach jest dwuspadowy pokryty czerwoną blachą; jest jeden ceglany komin.
Obraz 110 Dom nr 74 od strony ulicy
4.49 Budynek mieszkalny nr 76; działka nr 97
Budynek nadal jest zamieszkały, posiada jedną kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest całkowicie odnowiony, ponadto wszystkie okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe z zespoloną szybą. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Warto zwrócić uwagę, że jest to jedyny dom we wsi, przy którym znajduje się współczesne kute metalem ogrodzenie.
Obraz 111 Dom nr 76
4.50 Budynek mieszkalny nr 77; działka nr 96
Budynek jest wciąż zamieszkały, posiada dwie kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Elewacja budynku jest wyraźnie uszkodzona, na szczęście stolarka okienna została zachowana. Na ścianie szczytowej znajduje się dziesięć starych, drewnianych, dwudzielnych okien, z kolei na lewej ścianie bocznej (patrząc od strony ulicy) brak okien. Z kolei na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się dziewięć starych, drewnianych, okien; ponadto na tej samej ścianie znajduje się przedsionek. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; są dwa kominy.
Budynek gospodarczy znajdujący się przy budynku mieszkalnym jest w stanie dobrym i jest wciąż użytkowany.
Warto także zwrócić uwagę na górną część ściany szczytowej, gdzie znajduje się oryginalna, przedwojenna więźba dachowa z zewnętrznymi elementami ozdobnymi.
Obraz 112 Dom nr 77 od strony wejściowej
Obraz 113 Widok na lewą boczną ścianę domu nr 77
Obraz 114 Oryginalna przedwojenna więźba dachowa z zewnętrznymi elementami ozdobnymi
4.51 Budynek mieszkalny nr 78; działka nr 95
Budynek jest wciąż zamieszkały. Jest to budynek parterowy z podwyższonym poddaszem zbudowany na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi – jest to typowy w tym regionie „jamnik”. W górnej części budynku wszystkie okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe z zespoloną szybą. Na ścianie szczytowej na poddaszu ponad oknami znajduje się figurka Matki Bożej, jako wyraz wiary domowników. Na ścianie bocznej od strony wejściowej znajduje się także przedsionek. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Część gospodarcza przylega do części mieszkalnej, zbudowana jest ona na planie prostokąta, a jej dach pokryty jest blachą.
Obraz 115 Dom nr 78 od strony ulicy
4.52 Budynek mieszkalny nr 80; działka nr 93/1
Budynek nie jest obecnie zamieszkały i ze względu na jego kondycję stan ten zapewne nie ulegnie zmianie. Budynek posiada jedną kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Budynek jest całkowicie zniszczony i nadaje się wyłącznie do rozbiórki. Dach jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Pomimo totalnego stanu zniszczenia budynku, warto zwrócić uwagę na oryginalne, drewniane drzwi.
Obraz 116 Dom nr 80 od strony ulicy
Obraz 117Dom nr 80 od strony ściany bocznej
Obraz 118 Oryginalne, drewniane drzwi domu nr 80
4.53 Budynek mieszkalny nr 81; działka nr 92/1
Na działce nr 92/1 znajdują się dwa budynki, przedwojenny i powojenny. Budynek powojenny został wybudowany w miejscu, gdzie kiedyś znajdował się budynek gospodarczy. Przedmiotem opracowania jest jedynie przedwojenny budynek mieszkalny. Budynek ten posiada jedną kondygnacje z użytkowym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi – jest to typowy dla tego regionu budowany przed wojną „jamnik”. Budynek jest otynkowany z częściowo zachowaną oryginalną, przedwojenną stolarką, co widać szczególnie patrząc na drzwi wejściowe. Jedynie na lewej ścianie bocznej (patrząc od strony ulicy) brak otynkowania. Na ścianie szczytowej znajdują się cztery stare, drewniane okna, natomiast na ścianie bocznej od strony wejściowej znajdują się dwa stare, drewniane, dwudzielne okna. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; jest jeden ceglany komin.
Obraz 119 Dom nr 81 od strony ulicy
Obraz 120 Dom nr 81 od strony wejściowej
4.54 Budynek mieszkalny nr 84; działka nr 89
Budynek nadal jest zamieszkały. Dom jest parterowy z podwyższonym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta równolegle do drogi – jest to kolejny typ „jamnika”. Elewacja budynku jest znacznie uszkodzona, podobnie jak w części gospodarczej, która przylega do części mieszkalnej. Wszystkie okna zostały wymienione ze starych, drewnianych na współczesne, plastikowe z zespoloną szybą. Dach budynku jest dwuspadowy pokryty eternitem; są trzy ceglane kominy.
Obraz 121 Dom nr 84 od strony drogi
4.55 Budynek mieszkalny nr 85; działka nr 81/1
Budynek jest zamieszkały. Jest to dom parterowy z podwyższonym poddaszem i zbudowany jest na planie prostokąta ścianą szczytową zwrócony do drogi. Dom jest po generalnym remoncie, jego elewacja została całkowicie odnowiona, a ponadto wszystkie okna zostały wymienione zachowując jednocześnie oryginalną stolarkę okienną. Dach jest dwuspadowy pokryty blachą; są dwa kominy ceglane.
Obraz 122 Budynek nr 85 od strony ulicy
ZAKOŃCZENIE
Nowa Wieś Głubczycka to wieś o bogatym zasobie kultury materialnej. Niestety przekształcenia strukturalne, przestrzenne i architektoniczne dokonywane w ostatnich dziesiątkach lat zachwiały historycznie ukształtowany układ wsi i majątków gospodarstw indywidualnych. Doprowadziły one do szeregu niekorzystnych zmian, przyczyniając się do częściowej destrukcji dotychczasowego zasobu kulturalnego wsi.
Rozeznanie stanu zachowania historycznych wartości kulturowych wsi Nowa Wieś Głubczycka oraz sformułowane postulaty dotyczące zagospodarowania miejscowości winny stać się podstawą do rewitalizacji krajobrazu kulturowego Nowa Wieś Głubczycka, a również przyczynić się do zahamowania negatywnych procesów zachodzących na przedstawionym obszarze. Warto też zwrócić uwagę na fakt, iż w analizowanym obszarze powinny pojawić się działania mające na celu: maskowanie elementów dysharmonijnych występujących w strukturze wsi oraz ekspozycję, konserwację i pielęgnację elementów i obszarów o dużych wartościach kulturowych.
- Odsłony: 98449